Ulus’ta Hacı Bayram Camisi’nin bitişiğindedir. Son Galat kralı Amintos’un oğlu Pylamenes tarafından Roma İmparatoru Agustus’a bağlılık nişanesi ve Galatya eyaletinin Roma’ya katılışını kutlamak amacıyla MS 25 yılında yapılmış
olmalıdır. Tapınak kolonadının kuzeybatı uzantısı üzerindeki yazıttan tapınağın Agustus ve Tanrıça Roma’ya adandığı
bilinmektedir. Hristiyanlar tarafından kiliseye dönüştürülen tapınağın kuzeybatı köşesine 15. yüzyılda Hacıbayram Camisi
eklenmiştir. Tapınak kısa yanlarında 8, uzun yanlarında ise 15 sütunu kapsayan korinth düzenindeki bir peristasis ile
çevrilmiştir. Yalnız iki yan duvarı ile kenarları işlemeli olan kapı kısmı eski hali ile ayakta durmaktadır. Bu büyük
ve görkemli kapıdan kutsal yapının iç bölümüne ve pronaos denilen üstü kapalı bir geçide ulaşılır. Tapınağın öteki ucunda
ise anteler arasında korinth düzeninde iki sütunu bulunan opisthodomos yer alır. Tapınağın duvarlarında, İmparator
Agustus tarafından ölümünden sonra Ocak Rahibeleri’ne teslim edilen dört belgeden, yaşamı boyunca yaptığı işleri anlatan index rerum gestarum adlı son belge Yunanca ve Latince yazılmış olarak yer alır.
Mimari
Yapılan arkeolojik araştırmalar ile daha önceki zamanlarda şehri ziyarete gelmiş yabancı seyyahların bıraktıkları gravür ve betimlemelerden yola çıkılarak tapınağın yıkılmadan önce etrafı sütunlarla çevrili, dikdörtgen planlı bir yapı olduğu anlaşılmıştır. Bu sütunların birbirine paralel olarak, uzun duvarlarda on beşerli, kısa duvarlarda altışarlı gruplar halinde yan yana sıralandığı; ayrıca binanın ön kapısında dört, arka cephesinde de iki tane sütun yeri olduğu tespit edilmiştir. 5. yüzyıl dolaylarında, Bizans İmparatorluğu döneminde cephelere pencereler açılmış ve bir kilise haline getirilmiştir. Günümüzde yalnızca iki yan duvarı ile kenarları işlemeli olan kapı kısmı ayakta durmaktadır.
Kanuni Sultan Süleyman döneminde, Kutsal Roma İmparatoru I. Ferdinand’ın diplomatik temsilcisi olarak İstanbul’a gönderilen Flaman diplomat Ogier Ghiselin de Busbecq; aynı zamanda Ankara’yı ziyaret eden ilk yabancı seyyahlardandır. Şehirde yaptığı gözlemleri özenle kayıt altına almış ve karşısına çıkan bütün Yunanca ve Latince yazıtları kopyalamıştır. Augustus Tapınağı’na yaptığı ziyaret esnasında binanın duvarlarına kazınmış olan İmparator Augustus’un vasiyet metnini ilk keşfeden kişi de kendisi olmuştur. Yazıtlar, beraberindeki Janos Belsius tarafından kayıt altına alınmış; tapınağın ilk çizimi ise Alman tüccar Hans Dernschwam tarafından yapılmıştır. Busbecq; o zamanlarda dahi tapınağın harap halde ve tavanı da dahil olmak üzere duvarlarının yıkılmış olduğunu anlatır. Ayrıca yine kendisinin tahminlerine göre bina daha önceleri bir vali tarafından resmi ikametgâh olarak kullanılmıştır. Günyüzüne çıkartılan vasiyet metninin ise yarısının sağ taraftaki duvarda, diğerinin de sol tarafta olduğunu söylemiş ve üst satırların gayet iyi okunduğunu, orta kısımlardan itibaren boşlukların ortaya çıktığını ve en alt bölümlerin ise tamamen tahrip olduğunu aktarmıştır. Dernschwam ise kendi yazılarında yapının tavanın olmadığını, iç kısımda imamlar için yapılmış on adet oda bulunduğunu ve güney cephedeki duvarda demir parmaklıklarla kapatılmış üç yüksek pencere yer aldığını anlatmıştır.
18. yüzyılda, dönemin Fransa Kralı XIV. Louis’nin eski eserler uzmanı olarak Ankara’yı ziyaret eden seyyah Paul Lucas da Hacı Bayram Camii’nin yanında iki büyük duvar sırası bulunduğunu; bu duvarların sütun kaideler ve başlıklarla bezendiğini aktarır. Ayrıca Lucas’ya göre tapınağın duvarları, daha eski dönemlerden kalma başka yapılardan devşirilen malzemelerle inşa edilmiştir. Yine Louis tarafından Ankara’ya yollanan bir diğer kişi ise Fransız botanikçi Pitton de Tournefort’dur. Tournefort; Ankara’nın en güzel Anadolu şehirlerinden biri olduğunu söyleyerek başladığı notlarında ise yapının büyük taş bloklardan ve beyaz mermerden inşa edildiği, giriş kısmının köşelerinin hala ayakta olduğu yazılıdır. Mimar ve arkeolog Charles Texier; Description de I’Asie Mineure I ve Principal Ruins of Asia Minor adlı eserlerinde tapınağa ait çizim ve gravürlere yer vermiştir. Sık sık İtalya’daki Roma dönemi tapınaklara gönderme yapan Texier, Ankara’daki bu yapının Roma’daki binalardan daha gösterişli olduğunu söylemiştir.
Nasıl Gidilir ?
Adresi: Hacıbayram Mh. Hacıbayram Veli Camii Bitişiği
Augustus Tapınağı, Ankara’nın tarihi Ulus Semtinde bulunur. Diğer bir deyişle Ankara kalesi ve Atatürk anıtı arasında kalan alanda bulunmaktadır. Kızılay Meydanı’ndan metro ya da minibüsleri kullanarak Ulus’a ulaşıp buradan yaklaşık 10 dakika yürüyerek tapınağa ulaşabilirsiniz.
