Bülent Ortaçgil (1 Mart 1950, Ankara), Türk gitarist, şarkıcı-şarkı yazarıdır.
1974 tarihli Benimle Oynar Mısın? ile müzik hayatına atılan sanatçının bu albümü o dönem ses getirmese de yıllar içinde kült statüsüne erişti. 1980’lerin sonuna dek müzik piyasasından çekilen Ortaçgil, 1980’lerin ortasında Fikret Kızılok ile beraber çalışarak o yıllarda yaptığı besteleri tekrar piyasaya sürdü. 1980’lerin sonundan itibaren kariyerine tek başına devam eden Ortaçgil, albümlerinde ve sahne çalışmalarında Erkan Oğur, Gürol Ağırbaş, Akın Eldes, Cem Aksel ve Baki Duyarlar gibi önemli müzisyenlerle çalıştı ve kariyeri boyunca 7 solo albüm yayınlandı. Öte yandan Zuhal Olcay, Birsen Tezer, Teoman ve Leman Sam gibi vokalistlerle de düetler yaptı. 2000 yılında kendisi için birçok ünlü müzisyenın katılımı ile Ortaçgil İçin Söylenmiş Ortaçgil Şarkıları adlı bir saygı albümü yayınlandı. Şarkılarında bireyin kendisi ve etrafı ile içsel çatışmalarını anlatması, şarkı sözleri ve bestelerini her zaman kendi yapması ve müziğindeki folk, caz ve rock etkileşimleri ile Türk popüler müziğinde kendine has bir yer buldu.
Hayatı
Gençlik Yılları
Babası Zafer Ortaçgil askeri tıp doktoruydu. Annesi Nesrin Hanım ise ev hanımıydı. 1953’te kardeşi Ercüment, 1961’de ise kız kardeşi Bahar doğdu İlkokula Ankara’da başladı ve daha sonra İstanbul’a taşındı. İstanbul Sultanahmet İlkokulu’nu bitirdi. Ortaokul ve liseyi Kadıköy Maarif Koleji (Kadıköy Anadolu Lisesi)’nde okuduktan sonra İstanbul Üniversitesi Kimya Fakültesi’ni kazandı.
Müzikle tanışması lise yıllarına dayanıyordu. Bülent Ortaçgil, Maarif Koleji’nde aralarında Mazhar Alanson’un da bulunduğu sınıf arkadaşlarıyla beraber gitar çalmaya başladı. İlk gitarını eniştesi almıştı. Kendi aralarında bazı gruplar kurdular. Farklı farklı isimlerle amatör müzik yapan bu gruplardan birisi de Damlalar ismini taşıyordu. Grupta davul çalan Ortaçgil, “House of the Rising Sun”, “I Dig Rock’n’Roll Music” gibi klasikleri yorumluyorlardı. Dönemde ünü yakalayan The Beatles’tan çok etkilenen Ortaçgil, müzik çalışmalarına hız verdi. 15 yaşında ilk bestesi “Second Time Around”‘ı yaptı. Okul konserlerinin yanı sıra Milliyet Gazetesi Liselerarası Müzik Yarışması’nda Maarif Koleji’ni temsil etti. Vokalin yanında davul çalan Ortaçgil’e, bas gitarda Fatih Hunca, gitarda Halit Erol ve orgda Celal Yahyabeyoğlu eşlik etti. Yorumladıkları İngilizce şarkıların yanında yine İngilizce bir Ortaçgil şarkısını yarışmada çaldılar ancak kendi besteleri juri üyesi Şerif Yüzbaşıoğlu tarafından hiç beğenilmedi.
Daha sonra davulu bırakan ve vokale odaklanan Ortaçgil 1968’de bas gitarda Ahmet Güvenç, gitarlarda Fatih Hunca ve Osman Kayaalp, klavyede Galip Boransu ile Filozoflar grubunu kurdu. Bu grupla gazinolarda da konserler verdiler ancak lise mezuniyetiyle grup dağıldı. Bu grubu bas gitarda Güvenç, solo gitarda kardeşi Ercüment Ortaçgil, ritm gitarda Aydın Cakuş ve davulda Ömer Talmaç ile Sorular takip etti. Bu grup da 1969’da birkaç konser verip dağıldı.
Lise yıllarında müzik dışında tiyatroya da merak sardı. Liselerarası bir tiyatro yarışmasında Turgut Özakman’ın “Güneşte On Kişi” oyununu oynadı ve en iyi yardımcı oyuncu ödülünü kazandı. Aynı yarışmada en iyi oyuncu ödülünü de Rutkay Aziz almıştı. Tiyatro ve müzik dışında Ortaçgil, atletizme de meraklıydı.
İlk solo çalışmaları
Bülent Ortaçgil o yıllarda The Beatles, Cat Stevens, Donovan ve Bob Dylan’ın tarzlarından etkilendi. Bu sıralar Ercüment Ortaçgil ile birlikte Ahmet Güvenç’lerin evinde müzik yaptılar. Güvenç, Ortaçgil’in isim babalığını yaptığı Bunalım grubu ile daha sert bir yöne yönelirken, Ortaçgil gitarıyla sade müzikler yapıyordu. 1960’ların sonunda Attilâ İlhan gibi şairlerin şiirlerini şarkılaştıran sanatçı, ilk albümünde yayınlanacak şarkılarını da bu dönemde yarattı. Bunalım, ilk 45’likleri “Taş Var Köpek Yok”u yaparken, plak şirketleri Diskotür’e Bülent Ortaçgil’i önerdiler. Ortaçgil, plak şirketi sahibi Antuan Şoris ve genç müzisyen Ali Kocatepe’ye şarkılarını dinletti. Kocatepe’nin ısrarı ile Diskotür, şarkıcı ile anlaştı ve 1971’de kimya fakültesi öğrencisi Bülent Ortaçgil’in “Anlamsız / Yüzünü Dökme Küçük Kız” isimli kırkbeşliğini yayımladı. Bu 45’lik çok satmasa da Ortaçgil, Hey dergisinin 1971 yılı “En Ümit Veren Erkek Sanatçı” anketinde sanatçı 5. oldu.
Aynı yıl kardeşinin de içinde bulunduğu Biz adlı bir grup kurdu. Yerel müziğe daha çok yöneleceğini söyleyip, bir süre bağlama çalsa da istediklerine ulaşamayıp hiçbir kayıt yapmadan kısa süre sonra grubu dağıttı. Bu sırada kimya mühendisliği eğitime geri dönen Ortaçgil’i, yeni bir plak şirketi kuran ve Ortaçgil’in şarkılarını plak yapmak isteyen Ali Kocatepe tekrar müziğe döndürdü.
Müziğe ara
Albüm sonrası müzik teorisi, yazımı, notalar ile ilgilenmeye başladı. Ali Kocatepe’nin masallara müzik yazma teklifini kabul eden Ortaçgil, ilk kez notalı çalışmalar yaptı. Atilla Özdemiroğlu’nun keman, Ergun Pekakcan’ın piyano çaldığı 3 Masal albümü 1976’da yayınlandı. 3 şarkı bulunan bu plak başarılı olmadı. Aynı sene üniversiteyi bitirip, evlenen Ortaçgil, müzik hayatında büyük başarılar yakalayamadığını anlayınca müzik kariyerine on yıllık bir ara verdi. Pfizer ve Netaş gibi şirketlerde Kimya Mühendisliği yaptı. Bir sene kadar Norveç’te yaşadı. Mühendisliği seçmesini böyle açıkladı: “Mühendislik yaptım. Çünkü korktum. İstemediğim müziği çalarak kendime kurduğum o müzik dünyasını yıkmak istemedim.”
Çekirdek Sanatevi
1980’lerin başında kendisi gibi müziğe ara vermiş Fikret Kızılok ile tanıştı. İkili Çekirdek Sanatevi’ni kurdular. Bostancı’daki bu ev, amatör sanatçıların ücretsiz konserler düzenlediği, kayıtlar yapılan bir sahne haline geldi. 1984’te Erkan Oğur ve Yaz Baltacıgil’in çaldığı Ortaçgil albümü Rüzgâra Söylenen Şarkılar çıktı. Bu canlı kayıtta, Benimle Oynar Mısın?’dan şarkılar ve daha önce yayınlanmamış, çoğu sonraki albümlerde yer alacak şarkılar vardı. Bir yıl sonra da Fikret Kızılok ile Çekirdek kayıtlarından olan Biz Şarkılarımızı.. adlı albümü çıkardı. Birbirlerinin şarkılarını söyleyip eşlik ettikleri bu albümde beraber besteleri “Biz Şarkılarımızı” dışında Ortaçgil besteleri “Mum”, “Deniz Kokusu”, “Nereye Sokağı”, “Memurun Şarkısı” vardı. Bu dönemde TRT için çocuk şarkıları kaydettiler. Telif yasalarından sonra bandrollü albüm çıkarmak zorunda kaldılar. Ortaçgil – Kızılok ortaklığı 1986 yılında Pencere Önü Çiçeği isimli albümle sonuçlandı. Albümde “Bir Nihavend Yalnızlık” “Güneşin Aynasında”, “Uyusun da Büyüsün” gibi ortak besteler ve solo besteler yer alıyordu.
1988’de Fikret Kızılok ile Sonay’ın Gecenin Üçünde ve Sibel Sezal’ın Bu Kalp Seni Unutur Mu? albümünün yapımında yer aldı. Bu albümlerde gitar çaldı. Ancak Fikret Kızılok ile müzikal anlaşmazlıklar yaşamaya başladığı için bütün 1980’leri beraber geçiren sanatçılar yollarını ayırdı. Bu dönemde Ortaçgil eşinden de ayrıldı. Aynı dönemde kimya mühendisliğini tamamen bırakmaya karar veren Ortaçgil, 37 yaşında müziğe temelli dönüş yaptı.
2000’li yıllar
2000 yılında Türkiye’de daha önce çok amatör şekillerde yapılmış tribute çalışmalarının en profesyoneli olan Ortaçgil İçin Söylenmiş Ortaçgil Şarkıları albümü yayınlandı. Albümde Sezen Aksu, Şebnem Ferah, Levent Yüksel, Bulutsuzluk Özlemi, Teoman, Zuhal Olcay, Haluk Levent, Mirkelam, Yaşar gibi birçok popüler müzik sanatçısı yer alıyordu. Ortaçgil, bu albümde “Pencere Önü Çiçeği” ve “Yüzünü Dökme Küçük Kız” şarkılarında gitar da çaldı. Aynı yıl Ortaçgil, Gürol Ağırbaş’ın Bas Şarkıları albümündeki “108” adlı şarkının sözlerini yazdı. Sezen Aksu’nun “Gidiyorum Bu Şehirden” şarkısının düzenlemesini yapıp gitar çaldı.
2003’te Gece Yalanları çıktı. Klasik Ortaçgil ekibinin yanında Baki Duyarlar’ın yer aldığı albüm Ortaçgil albümleri arasında. Bu albümü 2010 yılında çıkan Sen takip etti. 2017’de bu albümden şarkıları ve Ortaçgil klasiklerini senfonik bir anlayışla yorumladığı Senfonik Ortaçgil albümü yayınlandı. Bu konser DVD olarak da piyasaya sürüldü.
2000’li yıllar Ortaçgil’in farklı sanatçılar ile beraber çalıştığı bir dönem oldu. Bu isimlerden biri Zuhal Olcay’dı. 2002 tarihli Zuhal Olcay albümü Başucu Şarkıları’na “Yağmur” şarkısını verip, albümün süpervizörlüğünü yaptı. Bir süre ikili beraber konserler verdiler. Bu dönemde Murathan Mungan için yayınlanan tribute albümde “Sesler Yüzler Sokaklar” şarkısında çaldılar. 2005’te Başucu Şarkıları 2 çıktı. Bu albümün de süpervizörü olan Ortaçgil, “Beni Kategorize Etme” şarkısını Olcay’a verdi ve “Sus Duymasın” şarkısında onunla düet yaptı. Olcay’ın 2009 yılında çıkan Aşk’ın Halleri albümüne “Aşkın En Mavi Zamanı” şarkısını verip, kardeşi Ercüment Ortaçgil’in üç bestesine de söz yazdı. Olcay’ın yanında Birsen Tezer, Hüsnü Arkan ve Levent Yüksel’in albümlerinde yer aldı. Jehan Barbur, Sertab Erener, Gülben Ergen ve Hepsi gibi farklı tarzda sanatçılar tarafından şarkıları yorumlandı.
Ortaçgil şarkıları zaman zaman beyaz perdede de kullanıldı. 2004’te Müslüm Gürses’in Neredesin Firuze filmi için “Sensiz Olmaz”ı yorumlaması büyük bir ilgi topladı. 2011’de ise Aşk Tesadüfleri Sever filminde Mehmet Günsur, “Eylül Akşamı”nı yorumladı.
Bir yandan da profesyonel müzik kariyerinde ilk kez başkalarının şarkılarını yorumlamaya karar veren Ortaçgil, başka sanatçıların tribute albümlerinde çaldı. İlk albümünün çıkmasında büyük yardımları olan Ali Kocatepe için yapılan 41 Kere Maşallah albümünde “Hayat Umutla Başlar” şarkısını söyledi. 2007’de ise Çekirdek Sanatevi döneminde bir albümlerini yaptığı Ezginin Günlüğü’ne saygı albümü Çeyrek’te “Teninle Konuşmak” şarkısını söyledi. Çocukluk arkadaşı Ahmet Güvenç’in grubu Kurtalan Ekspres’in Göğe Selam ve Göğe Selam II albümlerinde Barış Manço’nun “Unutamadım” ve “Sakız Hanım ve Mahur Bey” şarkılarını yorumladı. 2014’te ise Ahmet Kaya için yapılan saygı albümünde “Mahur” şarkısını söyledi.
Ortaçgil, 2004 yılında Teoman ile konserlere çıktı. 2007’de bu konserin kayıtları Konser adlı albümde yayınlandı. Bu albümde Teoman, Ortaçgil şarkılarını, Ortaçgil de Teoman şarkılarını yorumluyordu. Aynı yıl Fikret Kızılok ile 1980’lerde bestelediği çocuk şarkılarını Büyükler için Çocuk Şarkıları adıyla arşivlik bir çalışma olarak yayınlandı. Çalışmalarında çeşitli katkılarda bulunduğu Birsen Tezer, Ceylan Ertem ve Jehan Barbur’un katılımı ile 21 Aralık 2012’de “Kadın Sesi Değmiş Şarkılar” konserini verdi ve şarkılarını seslendirdi.
Bülent Ortaçgil hayatını hala uzun zamandır yaşadığı Bozburun, Marmaris’te sürdürmektedir.
Bu içerik wikipedia sitesi üzerinden yayınlanan bilgiler doğrultusunda hazırlanmıştır.