Ankara’ya hâkim bir tepenin üzerinde kurulmuş olan ve zaman içinde kentin simgesi haline gelen Ankara Kalesi’nin ilk yapım tarihi kesin olarak bilinmemektedir. MÖ II. yüzyılda Galatlar zamanında var olduğu bilinen kale, Romalılar döneminde onarım görmüştür. İç ve dış kale olmak üzere iki kısımdan oluşan kalenin iç surları büyük bir olasılıkla VII. yüzyılda Bizanslılar tarafından inşa edilmiştir. Arap saldırıları sırasında çok tahrip olan kalenin surları IX. yüzyılda Bizanslılar tarafından yeniden onarılmıştır. Dış surların ne zaman eklendiği kesin olarak saptanamamıştır. 1073 yılında Selçukluların eline geçmiş, Osmanlılar döneminde çeşitli onarımlar görmüş, son yıllarda yapılan yenileme çalışmalarıyla sağlamlaştırılmıştır. Dış kalede dörtgen şeklinde 20 kule, batıda “ Dış Kale Kapısı” ve güneyde “Hisar Kapısı” olmak üzere iki kapısı vardır. Hisar Kapısı’nın üzerinde İlhanlılar dönemine ait 1330 tarihli Farsça bir yazıt bulunmaktadır. Şekil olarak dikdörgeni andıran içi kale, kısmen Ankara taşı, kısmen de karışık malzemeden yapılmıştır. İç Kale, yükseklikleri 14–16 metre arasında değişen beşgen şeklinde 42 kuleden oluşmaktadır. Kale içindeki XVII. yüzyıl Osmanlı döneminden kalan Ankara Evleri ve Alâeddin Camisi halen ayaktadır.
Tarihi
Kale tarih içinde çeşitli dönemler yaşamıştır. MÖ 2. yüzyıl başında Romalıların Galatya’yı işgalinden sonra kent büyüyerek kale dışına taştı. Roma İmparatoru Caracalla MÖ 217’de kalenin surlarını onarttı. MÖ 222 – 260 arasında İmparator Alexander Severus, Perslere yenilince kale kısmen tahrip edildi. 7. yüzyılın 2. yarısından sonra Romalılar kaleyi onarmaya başladı. Bizans döneminde İmparator II. Justinianos MS 668’de dış kaleyi yaptırmıştır, İmparator III. Leon 740’ta kale duvarlarını onarırken iç kale surlarını yükseltmiştir. Bunun ardından İmparator I. Nikiforos 805’te, İmparator I. Basileios 869’da bu kaleyi onarmıştır. Kale 1073 yılında Selçukluların eline geçmiştir. 1101 yılında Haçlılarca ele geçirilen kale 1227 yılında tekrar Selçukluların hakimiyetine girmiştir. I. Alâeddin Keykubad kaleyi yeniden onartmış, 1249’da ise II. İzzeddin Keykavus kaleye yeni ilaveler yapmıştır. Osmanlı döneminde 1832’de Kavalalı İbrahim Paşa tarafından onarımdan geçirilmiş, kalenin dış duvarları genişletilmiştir.
Mimari
Kalenin yerden yüksekliği 110 m’dir. Tepenin yüksek bölümünü kaplayan iç kale ve çevresini kuşatan dış kaleden oluşur. Dış kalenin 20’ye yakın kulesi vardır. Dış kale eski Ankara şehrini çevirir. İç kale yaklaşık 43.000 m²’lik bir yer kaplar. 14–16 m yüksekliğindeki duvarların üstünde çoğu 5 köşeli 42 kule vardır. Dış surları kuzey-güney doğrultusunda yaklaşık 350 m, batı-doğu doğrultusunda ise 180 m. boyunca uzanır. İç kalenin güney ve batı duvarları bir dik açı oluşturur. Doğu duvarı tepenin girinti çıkıntılarını izler. Kuzey yamaç ise farklı tekniklerle yapılmış duvarlarla korunur. Koruma düzeninin en ilgi çekici yanı; doğu, batı ve güney duvarları boyunca 15–20 m’de bir yer alan 42 tane beşgen burçtur. Dış kale ile iç kale, doğuda Doğu Kalesi’nde batıda hatip çayına bakan yamaçta birleşir. İç kale’nin güneydoğu köşesinde ise kalenin en yüksek yeri olan Akkale yer alır. Dört katlı olan iç kale Ankara taşından ve toplama taşlarla yapılmıştır. İç kalenin iki büyük kapısı vardır. Biri dış kapı, diğeri ise hisar kapısı adını taşır. Kapı üzerinde bir de İlhanlılar’a ait kitabe bulunur. Kuzeybatı kısmında Selçukluların yaptırdığını gösteren bir yazı bulunmaktadır. Duvarların alt bölümü mermer ve bazalttan yapılmıştır, üst kesimlerine doğru bloklar arasında tuğla bölümlerin büyük ölçüde zarar görmesine karşın, iç kale bozulmadan günümüze kadar gelmiştir. 8 ve 9. yüzyılda kent istilalara uğrayınca, kaleyi hızla onarmak için, o sıralarda yıkıntı halinde olan Roma anıtlarının mermer blokları, sütun başlıkları, su yollarının mermer olukları kullanılmıştır. Kale yapısında rastlanan heykel, lahit, sütun başlıkları kalenin yapımı ve onarımında etrafta bulunan malzemelerden yararlanıldığını göstermektedir.
Daha fazla bilgi için: https://ankara.ktb.gov.tr
Nasıl Gidilir ?
Adres için tıklayın
Kızılay‘dan
- Kızılay-Batıkent metrosuyla Ulus durağında inerek Ulus Çarşısı çıkışından çıkınız. 15 dakikalık bir yürüyüşle Ankara Kalesi’ne ulaşabilirsiniz.
Çankaya‘dan
- Dikmen Caddesi üzerinden geliyorsanız 145 veya 154; Oran tarafından geliyorsanız 185; İlker Caddesi üzerinden geliyorsanız 183 veya 186 numaralı belediye otobüsüne binerek Ulus Çarşısı durağında inerek Çıkrıkçılar Yokuşu üzerinden 15 dakikalık bir yürüyüş ile Ankara Kalesi’ne ulaşabilirsiniz.
Mamak‘tan
- Kayaş tarafından geliyorsanız 332, 347, 349; Ege Mahallesi, Doğukent taraflarından geliyorsanız 351 veya 353; Abidinpaşa, Akdere taraflarından geliyorsanız 347, 349, 363, 377 numaralı otobüslerden birini kullanarak Anafartalar durağında inerek 15 dakikalık bir yürüyüşle Ankara Kalesi’ne ulaşabilirsiniz.
Gölbaşı‘ndan
- Gölbaşı’ndan 105 veya 106 numaralı otobüse binerek Ulus Çarşısı durağında inerek Çıkrıkçılar Yokuşu üzerinden 15 dakikalık bir yürüyüş ile Ankara Kalesi’ne ulaşabilirsiniz.
Keçiören‘den
- Etlik, Aşağı Eğlence taraflarından geliyorsanız Kızılay yönüne giden 203, 204, 263; Bağlum taraflarından geliyorsanı 268 numaralı otobüse binerek Ulus durağında inerek Anafartalar Caddesi üzerinde 15 dakikalık bir yürüyüşle Ankara Kalesi’ne ulaşabilirsiniz.
Yenimahalle‘den
- Batıkent, Demetevler taraflarından geliyorsanız Batıkent-Kızılay metrosuyla Ulus durağında inerek Ulus Çarşısı çıkışından çıkarak 15 dakikalık bir yürüyüşle Ankara Kalesi’ne ulaşablirsiniz.
- Çayyolu, Ümitköy taraflarından geliyorsanız Çayyolu-Kızılay metrosuyla Kızılay durağında inerek buradan 347, 353, 377 numaralı otobüslerden birine binerek Anafartalar durağında indiğinizde 15 dakikalık bir yürüyüşle Ankara Kalesi’ne ulaşabilirsiniz.
Sincan‘dan
- Kayaş-Sincan banliyösüne binerek Sıhhıye durağında inip burada 343, 351, 353, 377 numaralı otobüslerden birine aktarma yaparak Anafartalar durağında inerek 15 dakikalık bir yürüyüşle Ankara Kalesi’ne ulaşabilirsiniz.
